qua cầu

Trần Yên Ḥa

Ở đời ai có qua cầu mới hay!

 

 

Thạnh đến sở tư pháp để làm hôn thú kết hôn với Nguyệt Nga. Anh quyết định cưới Nguyệt Nga chứ không để Nguyệt Nga vụột mất khỏi tầm tay, như Lục Vân Tiên vuột  Nguyệt Nga trong truyện của cụ Nguyễn Đ́nh Chiểu. Lục Vân Tiên gặp Nguyệt Nga giữa đường khi cô tiểu thư lâm nạn. C̣n Thạnh gặp Nguyệt Nga qua lời giới thiệu của chị Hồng Vân.


Thấy Thạnh sống lơ ngơ ở bên Mỹ một ḿnh, cô đơn côi cút, chị Hồng Vân đề nghị, Thạnh nên lấy vợ đi, ở đất Mỹ này đàn ông không có đàn bà làm sao sống nổi. Thạnh cười lạt, có đàn bà thêm rắc rối chứ có ích ǵ! như chị đó, chị mở máy nói cả ngày khiến anh Toàn phải đi làm suốt, để tránh cái loa của chị. Chị Hồng Vân nguưt dài, đừng vu oan giá họa cho tôi, không có tôi một ngày là tay Toàn đứng ngồi không yên. Thạnh hỏi lại, vây chị chọn cô nào cho em đây? Chị Vân thấy Thạnh đă “chịu đèn” nên mở máy quảng cáo, tôi có cô em gái con d́, xinh xắn dễ thương đáo để, nếu em thích th́ chị giới thiệu cho, con bé kháu, hiền lành, nết na. Thạnh hỏi lại, cô ấy bao nhiêu tuổi? Ba mươi. Sao đến những ba mươi? ai cũng bảo, Việt kiều về nước lấy vợ mười chín, hai mươi. Chị Hồng Vân chu mỏ, cậu muốn lấy mười chín, hai mươi, để qua Mỹ nó bỏ cậu à, để cậu ca bài ca, anh đă lầm đưa em sang đây, hở? Chị Hồng Vân nói tiếp, cậu nên lấy cở trên ba mươi là vừa. Mà cậu c̣n trẻ trung ǵ cho cam. Già chát mà ham! Rồi chị làm ra vẽ kinh nghiệm, lấy vợ chỉ cần đẹp nết, em à. Thạnh suy nghĩ, chi Vân nói cũng có lư. Ḿnh chỉ cần một người đàn bà đẹp nết để xoa dịu nỗi cô đơn.
Thế là Thạnh quen được với Nguyệt Nga, không qua con đường cứu nạn Nguyệt Nga như Lục Vân Tiên. Và Nguyệt Nga không là con nhà quan mà con nhà dân dă, cha mẹ em thích đọc thơ cụ Đồ Chiểu nên đặt tên con như thế. Em ở tại G̣ Công, một xứ  anh chỉ nghe trong sách địa lư.


Qua bao chặng đường, Thạnh trở về đây. Mọi chuyện cũng xong và bây giờ th́ anh hăm hở đèo Nguyệt Nga trên chiếc xe Attila đến Sở Tư Pháp. Nguyệt Nga ngồi sau yên xe, chiếc xe nhổng đít như con bọ ngựa. Một kiểu sáng chế mới của Đài Loan. Bây giờ mốt Đài Loan, Hàn quốc là mốt thời trang nhất. Mấy cô người mẫu, ca sĩ, vũ nữ, sinh viên, học sinh, thiếu phụ xuân t́nh, đều coi mốt Đài Loan, Hàn quốc là mốt thời thượng. Nguyệt Nga cũng ở trong số ấy, dù cô hiền hơn một chút, nhưng trang phục, xe xịn, vóc dáng đẹp, con gái ai mà không ham.
Nguyệt Nga ngồi sau xe chồm người lên nói:
“Em hỏi chị Mận ở sở Tư Pháp rồi, chị nói ḿnh nộp hồ sơ xong đợi khoảng hai mướ  ngày là ra lấy giấy kết hôn, dễ ợt anh à, ḿnh cưới thật chứ có cưới giả đâu.”
Thạnh hỏi lại:

“Sao lại có cưới giả?

“Có chứ anh, mấy bà ở bên này dư tiền thừa bạc, muốn xuất cảnh sang Mỹ th́ t́m một ông Việt kiều nào đó, chịu làm hôn thú, làm vợ chồng, cũng ra sở tư pháp kết hôn, rồi làm hồ sơ xuất cảnh cùng chồng.


Anh thốt lên:

“À ra thế.

Anh định nói một câu ǵ trong cái ư nghĩ mơ hồ của anh,”vậy em với anh là thực hay giả đây?” nhưng anh kịp dừng lại. Quen nhau bốn năm, về gặp nhau 2 lần, mỗi lần nửa tháng, mà Nguyệt Nga ở tận G̣ công, cô lên Sài G̣n buổi sáng, buổi tối phải về. Anh chưa t́m hiểu sâu về cô gái, nhưng anh dự tưởng trong mơ hồ, cô gái có ư muốn lấy chồng và yêu anh. Chuyện lấy chồng nặng hơn chuyện đi Mỹ v́ anh đă qua mấy lần thử thách. Nàng hiền hơn anh dự tưởng. Khi yêu, ai cũng chủ quan.
 Thạnh cho xe chạy chậm và tách lên lề, ba chữ Sở Tư Pháp được kẻ bằng chữ đỏ. Anh dựng xe. Nắng bắt đầu chói chan trên đầu, chín giờ sáng. Mùa hè đă đi qua, bây giờ là mùa thu mà nắng vẫn c̣n gay gắt. Mồ hôi bắt đầu đổ ra trên lưng áo. Thạnh ngó vào bên trong, người dân đến liên lạc làm việc với Sở Tư Pháp đông quá, họ ngồi trên những cái ghế nhựa màu đỏ, có người ngồi bệt xuống thềm xi măng. Không ai mang giày. Mọi người đi dép, một số đi chân trần.

Nguyệt Nga chỉ Thạnh ngồi vào cái ghế đá đặt trong pḥng chờ đợi. Thạnh như người khách, anh lơ ngơ. Có lẽ cái nếp sinh hoạt của anh cũng đă quen với nếp sinh hoạt ở Mỹ nên mọi chuyện chờ đợi, ngồi sắp hàng dài ở đây khiến anh lạ. Anh tự nhũ, dù ǵ cũng phải bước qua cửa ải này, nhập gia tùy tục. Anh ngồi trên ghế đá đợi Nguyệt Nga đôn đă xách tập đơn bước vào pḥng “Nhận Và Trả Hồ Sơ” đăng kư kết hôn.

Thạnh nh́n quanh quất căn pḥng. Trên tường có một bản hướng dẫn về việc đăng kư  kết hôn với người nước ngoài. Anh chợt thấy vui vui v́ ḿnh bây giờ là người Mỹ  chứ không c̣n là người Việt nữa. “Người Nước Ngoài” nhưng anh không có một tên Mỹ là Jack hay Jean đính kèm, anh vẫn giữ ḍng họ Việt Nam của anh, anh muốn thấm tên họ ḿnh vào đất nước nghèo khổ cùng khốn này.

Nguyệt Nga bước ra khỏi cánh cửa pḥng nhận hồ sơ. Cô đến bên anh nói vội vă:

“Anh vào trong pḥng chút, cô nhân viên nhận hồ sơ muốn gặp anh để hỏi chuyện.

Thạnh vội vă bước vào. Căn pḥng chật với những cái bàn kê sát nhau. Không ai nh́n anh, đôi mắt cô nào cũng cau lại nh́n xuống mặt bàn, trên đó có để sẳn một tập giấy. Anh lại nghĩ. Tại sao trời đất sinh ra nguờøi con gái có đôi mắt đẹp thế kia mà không  biết xử dụng nó như một làn nước mát, để dội vào ḷng người cái cảm giác thanh thản b́nh yên trong lúc chờ đợi? Mà đôi mắt nào cũng cụp xuống. Anh tự động ngồi vào chiếc ghế trống. Người nhân viên đang cuí đầu trên những trang hồ sơ của anh và Nguyệt Nga đă làm. Nguyệt Nga ngồi ghế bên kia, gương mặt cô căng ra trông rất lo lắng, tội nghiệp. Nguyệt Nga thấy anh đổ mồ hôi ḍng ḍng trên khuôn mặt, liền hỏi:
“Trời nóng quá phải không anh?

“Nóng, nhưng không có ǵ.

“Anh ráng ngồi đợi chút. chắc cũng xong sớm thôi.

Cô gái nhân viên, ngước mắt lên:

“Anh là Thạnh

“Dạ”
Đôi mắt đó vẫn không cười, cô nói như một chiến công là đă t́m ra những thiếu sót của tập hồ sơ:

“Hồ sơ của anh nộp c̣n sai và thiếu rất nhiều. Anh phải đi lấy giấy sức khoẻ ở bệnh viện tâm thần, dịch và công chứng bản li dị, khai lư lịch cá nhân rơ ràng hơn. Công chứng bản visa và passport.”
Cô nhân viên trả lại hồ sơ cho Nguyệt Nga, vẫn nét mặt nghiêm và lạnh, vẫn không có nụ cười.

Những người đến đây nộp đơn toàn là những chuyện thất lạc giấy tờ v́ chiến tranh, như mất khai sinh, giá thú… những chuyện thật năo ḷng. Khi năy, trong lúc ngồi đợi ngoài ghế đá, anh thấy chuyện người thương binh đến xin điều chỉnh lại cái tên… cũng đáng cười ra nước mắt. Tên anh là Nguyễn Bữu, đi du kích xă hồi chiến tranh. Khi anh bị thương, trong một trận đánh, anh bị cụt một chân, khi ra viện, cầm cái giấy xuất viện là thương binh loại 4 tên Huỳnh T́nh. Sao lại có tên Huỳnh T́nh, anh không biết nữa nhưng anh không hỏi. Anh nghĩ thôi th́ tên của cách mạng cho thế nào cũng được. Sau ba mươi tháng tư, anh làm hồ sơ ăn lương thương binh cũng bằng tên Huỳnh T́nh. Đến bây giờ đất vườn anh bị quy hoạch, anh làm đơn xin tiền bồi thường nhưng với cái tên Huỳnh T́nh đâu có dính dáng ǵ đến cái họ Nguyễn trong giấy tờ ruộng đất của anh. Anh đă đi gơ cửa nhiều nơi nhưng ai cũng lắc đầu. Anh đến sở Tư Pháp với tập đơn dày. Cô trưởng pḥng xem tập hồ sơ rồi nói:
“Anh t́m đến đơn vị cũ của anh, nơi anh nằm viện để xác nhận anh là Nguyễn Bữu chứ không phải là Huỳnh T́nh, th́ ở đây mới có cơ sở để thay đổi tên họ cho anh được.”
Người thương binh hớt hải:

“Nhưng mà đơn vị của tôi đă giải thể từ sau năm 1975”.
“Chuyện đó là chuyện của anh, tôi không biết.”
Người thương binh chống nạn thất thểu đi ra khỏi pḥng.
Nghĩ đến chuyện này, Thạnh tự nhũ:
“Cũng c̣n nhiều người ức hơn ḅ đá, chuyện của ta th́ có sá ǵ.”

Trời mưa. Thành phố tháng chín có những cơn mưa giông. Mưa giăng giăng trên lối đi, mưa nhạt nḥa cả khung trời mù đục. Mưa làm những quảng đường mới đắp trở nên śnh lầy nhớp nhúa. Con đường từ thành phố lên bệnh viện tâm thần mười cây số. Dù đă làm tờ chứng nhận không bị bệnh tâm thần ở Mỹ rồi, nhưng anh vẫn theo lời cô thư kư:“Anh nên lên bệnh viện tâm thân xác nhận lại t́nh trạng của anh.”
Chỉ câu nói nhỏ nhẹ đó mà chiều nay anh vội vă lên xe, chở Nguyệt Nga băng băng dưới mưa, chạy trên mười cây số để đến xin chữ kư của bác sĩ, xác nhận anh không bị tâm thần, an nhiên được phép cưới vợ.


Gần 4 giờ, trời mưa nhỏ hạt, Thạnh đă tới bệnh viện. Anh cho xe chạy vào chỗ gởi xe. Người nhân viên nói:

“Anh vào chứng nhận tâm thần để làm hôn thú phải không? Nếu đúng vậy anh có ảnh chưa?

“Đúng rồi, nhưng tôi chưa có ảnh.

“Vậy th́ anh đi chụp ảnh đi.

Thạnh lại cám ơn người nhân viên và quày quả chạy xe ra, anh noí với Nguyệt Nga:

“Ở đây có tiệm chụp h́nh không?

“Em cũng không biết, nhưng cứ đi dọc theo đường này chắc có.”
Thạnh cho xe chạy quanh lại con đường cũ, những quán nhậu, thịt chó, bê thui, dê, ếch, gà, vịt, dê, ḅ, đủ cả. Sao kiếm một tiệm chụp h́nh khó khăn như thế này. Đi một đoạn xa cũng dễ chừng mấy cây số, mới nh́n ra một hàng chữ “chụp h́nh lấy liền, 5 phút, bằng máy kỹ thuật số”. Anh chạy xe vào. Ngồi, chải đầu sơ sịa. Ngươi đàn bà cầm cái máy chụp h́nh nhỏ, nói, anh ngồi yên, tôi chụp đây, rồi bấm máy. Mười phút anh cầm hai tấm h́nh đi ra.

C̣n 10 phút nữa là hết giờ làm việc, anh chạy xe vội vă, những chiếc xe ngược chiều không nhường đường cho anh quẹo vào nhà thương, anh phải dừng lại hai ba chặng. Cuối cùng rồi anh cũng tới nơi. Người gác cổng phất tay bảo, gần hết giờ làm việc, anh chị chạy xe luôn vào trong, một chốc ra trả tiền gởi xe cũng được. Thạnh nói cám ơn.

C̣n 5 phút, người thư kư làm vội vă thủ tục. Xong đưa anh xuống pḥng bác sĩ tâm thần, Những câu hỏi lặp lại, Anh ở đâu? Anh làm ǵ? Quê quán, ngày tháng năm sinh, địa chỉ hiện tại. Kư tên, đóng dấu. Lại đem vào pḥng thư kư. Đóng tiền. Rồi cô thư kư dắt anh vào pḥng riêng, cô nói. Xin anh tiền ủng hộ bệnh viện. Anh móc túi. Cô thư kư bỏ tiền vào bóp, anh không nhận được biên lai.


Sáng hôm sau Thạnh và Nguyệt Nga trở lại Sở Tư Pháp. Mới 8 giờ mà dân chúng đă đến chầu chực bên ngoài rất đông. Không biết những oan khiên nào để người dân phải tới nơi này để t́m lẽ phải. Nguyệt Nga bảo Thạnh ngồi xuống chiếc ghế trống, cô luồng lách qua đám người lố nhố. Miệng cô lúc nào cũng cười với mọi người v́ biết ḿnh làm như thế này là không phải. Xin lỗi, cho tôi vào trong trước một chút. Có tiếng nói trổng không. Đến sau mà chen lấn. Nguyệt Nga cố như không nghe tiếng nói đó. Cô cầm tập hồ sơ trong có bản ly dị của Thạnh và người vợ cũ bằng tiếng Anh. Xin cô dịch và công chứng bản li di. Người thư kư cầm lên và đọc săm soi. Sao ai cũng săm soi như là muốn t́m ra trong đó có cái ǵ giả không. Giả? Đời nay có nhiều chuyện giả quá nên giả thật khôn lường. Cô thư kư đọc một đoạn rồi ngước lên nh́n Nguyệt Nga, nét mặt thật nghiêm trang. Cái chữ này trong bản li dị có sửa. Sao không đóng dấu đỏ vào, chị gởi về Mỹ xin con dấu đỏ. Có dấu đỏ ở đây mới thông dịch được. Nguyệt Nga ngớ người. Gởi về Mỹ? Trời đất. Nguyệt Nga bương bă cầm tập hồ sơ đi ra ngoài, đến chỗ của Thạnh. Nguyệt Nga nói, họ bảo anh gởi về Mỹ đóng dấu đỏ vào chỗ sửa này. Thạnh cũng ngớ ra. Gởi về Mỹ? Bao giờ mới tới, mà gởi cho ai? Hay là ḿnh phải về lại bên đó?

Thạnh chở Nguyệt Nga trên xe và ḷng thật buồn bả. Anh đề nghị:
“Hay ḿnh tới pḥng công chứng trên Sài G̣n thử coi”.
Nguyệt Nga đồng t́nh:

“Đúng đó anh, trên Sài G̣n chắc là họ dễ dàng hơn.”
Hai người về nhà thu xếp rồi thẵng đường Sài G̣n trực chỉ.

Sài G̣n, anh đă tới, anh đă đến và đi. Nhiều lần. Nhưng lần này anh mới quan sát tầm vóc của Sài G̣n. Sài g̣n đă có 12 quận nội thành và những huyện ngoại thành. Gộp chung đặt tên là thành phố... Dù sao Sài G̣n với anh cũng quá nhiều kỹ niệm, kỷ niệm thời sinh viên, kỷ niệm thời đi dạy kèm tư gia, kỷ niệm thời trở về từ trại tập trung sống cù bơ cù bất.
Bây giờ anh trở về, Sài G̣n có vẻ như nóng hơn, người đông đúc hơn, xe cộ nhiều hơn. Nhà cao tầng được xây lên nghểu nghệnh, đường mới mở cũng nhiều nhưng số dân từ các xứ khác tấp vào đây quá tải, nên số đường sá không đủ sức chứa cho người đi lại. Anh nh́n những tấm bảng, những tên đường, tên của người đâu đâu, không thấm vào trí nhớ anh một nhân vật nào trong lịch sử mà anh đă biết.

Nguyệt Nga ngồi phíasau xe, cô nói chuyện như một con chim mới tập hót. Những chuyện khó khăn trong việc xin giấy tờ với cô là chuyện b́nh thường. Tất cả là b́nh thường, như sự cặm cụi làm việc, suốt ngày dang nắng dầm mưa mà kiếm chỉ được mấy chục ngàn đồng. Những gương mặt lạnh của người thư kư, người trưởng pḥng, những cảnh đợi chờ chầu chực, những gương mặt nông dân ngơ ngác, người thương binh chống nạn bước ra khỏi văn pḥng. Không một ai ngậm ngùi. Tất cả đều lạnh lùng vô tư, đó là cuộc sống đă định sẳn.
Xe chạy đến Sài G̣n th́ trời cũng quá trưa. Thạnh cho xe chạy thẳng tới pḥng công chứng.

Người thư kư ở đây có nụ cười vui. Anh đặt hồ sơ vào khay nhận. Cũng đông người quá đổi, nhưng anh được nhận đơn một cách lẹ làng. Một trăm chín chục ngàn đồng, đợi một tuần sau đến lấy.

Trời nắng chói. Chói thẳng vào ót phía sau. Nguyệt Nga nói:
“Anh đeo khẩu trang và bao tay vào kẻo một tuần sau là hết mă Việt kiều rồi đấy.

 
Lần này, theo giấy hẹn, anh đèo Nguyệt Nga lại đến sở Tư Pháp. Đây là lần thứ 8 nên anh coi như quen với những sinh hoạt ở đây. Những gương mặt lạnh anh cũng quen luôn, không áy náy bức rứt như lúc ban đầu. Anh vẫn đến ngồi trên cái ghế đá của pḥng chính giữa. Nguyệt Nga cầm cái giấy hẹn bước vội vă vào pḥng trong, một chốc cô trở ra nói với Thạnh:
“Chín giờ trở lại, cô thư kư bảo trở lại đóng năm trăm ngàn và làm lễ cấp phát giấy hôn thú tập thể.

“Em nói sao?

“Th́ sẽ lên hội trường trên lầu, để lănh đạo pḥng tư pháp làm lễ kư và nhận hôn thú tập thể. H́nh như đến năm cặp vợ chồng lận.”
Thạnh suưt bật cười v́ anh liên tưởng đến những đám cưới tập thể mà anh đă đọc ở đâu đó, trong những quyển sách của các nhà văn xă hội chủ nghĩa. Nhưng thôi, muốn cưới vợ th́ phải chấp nhận nhiều điều

Thạnh ngồi đọc hết những trang báo Phụ Nữ, Công An, Thanh Niên mà vẫn chưa thấy động tỉnh ǵ, đồng hồ nhảy từng phút chậm chạp. Cán bộ tham ô hủ hoá, Vụ án dầu khí, các cậu ấm đua xe gây tử thương, trận bảo số 8, Duyên dáng Việt Nam đi Úc. Anh bỏ tờ báo và nh́n chung quanh.
Mấy cặp trai gái, đàn ông, đàn bà đi vào. Cô gái có bầu bạân cái rốp rộng thùng th́nh đi với một người Đài Loan trung niên. Một cô gái trẻ, chân dài, đôi mắt lớn, đi với một người Đài Loan trẻ hơn. Một cô gái có gương mặt non choẹt, nước da nhợt nhạt ngồi với một người Hàn quốc. Thạnh nghĩ ra, th́ ra hôm nay anh cũng đến đây với danh hiệu người nước ngoài như những người kia, để cươi vợ Việt Nam.

 Chuyện đàn ông Đài Loan và Hàn quốc qua đây t́m vợ anh đă từng nghe trên báo chí, trên radio, trên truyền h́nh. Những băng ghi h́nh phỏng vấn những người con gái lấy chồng Đài Loan bị ngược đăi là một đề tài lớn. Dù vậy, hôm nay anh chứng kiến những cô gái lấy chồng Đài loan, anh cũng thấy nao nao trong ḷng, cô nào cũng nhỏ tuổi hơn Nguyệt Nga. Nguyệt Nga lấy anh v́ t́nh yêu và anh là Việt kiều Mỹ, c̣n những người kia là Đài Loan họ lấy nhau v́ cái ǵ đây?.
Đợi đến khoảng hơn một tiếng, một người đàn ông từ trong pḥng tư pháp đi ra, ôm cái tập giấy xanh, ông nh́n toán người ngồi trên các băng ghế rồi lên tiếng:

“Xin mời các anh chị lên hội trường kư nhận bản Chứng Nhận Kết Hôn.

Người cán bộ ôm xấp hồ sơ đi lên lầu, các cặp vợ chồng lần lược theo sau

Hội trường là một căn pḥng rộng được trang hoàng bằng những tấm vải đỏ. Khung vải đỏ, khẩu hiệu đỏ, rèm che đỏ, lá cờ đỏ. Không biết ư nghĩa của màu đỏ là ǵ? Chắc là sự kết hôn, đám cưới, tượng trưng cho pháo đỏ rượu hồng hay là màu đỏ là màu của chế độ. Thạnh vẫn thấy rờn rợn với những h́nh ảnh của những ngày tháng cũ, những ngày ở trại tập trung với màu lá cờ đỏ chói trong những cuộc ra quân lao động. Những cuộc ra quân đă vắt kiệt sức nhựa sống của tuổi thanh niên, mầm sống của anh. Bây giờ nh́n thấy màu đỏ, tự dưng anh lại rùng ḿnh.
Tất cả có năm cặp kết hôn, một với Hàn quốc, 3 Đài Loan, một Mỹ.
Ba cô gái lấy Đài Loan nh́n cô nào cũng mặt mày tươi tỉnh, b́nh yên. Không biết những nỗi bất hạnh nào sẽ ập vào cuộc đời các cô, nhưng bây giờ trên những gương mặt ấy là niềm vui và chứa chan hy vọng. Thạnh đă nghe nhiều chuyện nói về vấn nạn con gái Việt Nam lấy chồng Đài Loan nhưng nh́n trên những khuôn mặt này, anh thấy không có nét lo âu mà là rạng rỡ. Phải chăng mảnh đời ở quê của các cô đă quá cùng cực, quá khốn nạn, nên con đường lấy chồng xa là cách giải quyết duy nhất để đưa đến no đủ, hạnh phúc cho gia đ́nh?
Khi mọi người đă ngồi yên vị trên những chiếc ghế với từng cặp một, người đàn ông ôm tập hồ sơ để trên bục gổ, rồi gỏ tay vào micro, cất tiếng:

“Xin chào các anh chị có mặt trong hội trường hôm nay. Chúng tôi đại diện cho sở Tư Pháp TG, hôm nay mời các anh chị đến đây để tuyên bố việc hồ sơ kết hôn của các anh chị đă có kết quả và các anh chị sẽ được nhận Giấy Chứng Nhận Kết Hôn do sở Tư Pháp TG cấp. Xin giới thiệu với các anh chị, đồng chí Nguyễn Văn Cầu, phó giám đốc sở Tư Pháp, chủ toạ buổi lễ.”
Mọi người vỗ tay. Từng cặp được kêu lên để hỏi về sự đồng thuận kết hôn, rồi được kư tên vào Giấy Kết Hôn, rồi tiếng vỗ tay. Thạnh thấy cặp nào cũng so le về tuổi tác, cặp nào cũng cách xa nhau trên hai mươi tuổi. Tự nhiên anh thấy hả hê trong ḷng.
Tiếp đến là lời phát biểu của ông chủ toạ. Người đàn ông khô gầy, mái tóc muối tiêu, áo trắng cánh tay, quần tây xanh đậm, cà vạt xám. Ông có vẻ một thầy giáo làng hơn là phó giám đốc sở tư pháp. Giọng ông nói trầm, chát chúa và bạo liệt nhưng cố làm ra vẻ t́nh cảm

Thạnh lơ ngơ nh́n lên bức màn nhung màu đỏ máu, h́nh bức tượng ông già bán thân màu trắng chập chờn như một nỗi ám ảnh, giọng người chủ toạ vang vang, hăy chuẩn bị cho một cuộc làm dâu xa xứ, người Đài Loan, ngươi Tàu c̣n rất phong kiến, nếu có những trắc trở nào xin liên lạc với... Thạnh nghĩ đến những trang báo đă được đọc, người đàn bà làm dâu xứ lạ, làm vợ người em, rồi người anh, rồi người cha…rồi cảnh đánh đập, hảm hiếp của những người chủ…Cuộc đời dàn trải cho thân phận những người đàn bà phải có chồng xa xứ. Tại sao ở trong nước không đủ ăn đủ mặc, ba mươi năm rồi mà người dân ai cũng muốn bỏ nước ra đi, dù biết là đến nơi chốn tối tăm, làm tôi mọi cho người, họ vẫn cắn răng cam chịu. Những lời lẽ nhân đạo kia có ư nghĩa ǵ?

 
Buổi trưa nắng chói, trên đường trở về, Thạnh nói với Nguyệt Nga,
“Em sẽ đi Mỹ với anh, em có vui không?

Nguyệt Nga ngồi phía sau xe, chiếc xe như con ngựa trời chổng đít khiến cô như chồm về phía trước. Cô nói giọng giống lời hát ru:
“Có chồng th́ theo chồng chứ. Sao lại không vui? Cái anh này thiệt là.”

 

Trần Yên Ḥa