Khắc Minh,

Ngọt ngào lời ru

dưới chân Thiên Bút

Lê Ngọc Trác

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trong suốt thập niên 60 đến những năm đầu thập niên 70 của thế kỷ 20, trên quê hương Quảng Ngăi đă xuất hiện nhiều cây bút làm say đắm bao người yêu thơ. Thơ và bút danh của họ xuất hiện thường xuyên trên các báo, tạp chí văn học của miền Nam, liền được người đọc công nhận là thi sĩ. Họ là những gương mặt nổi bật trong phong trào thi ca miền núi Ấn sông Trà thời bấy giờ. Đó là: Ngũ Hà Miên, Vũ Hồ, Minh Đường, Vũ Quỳnh Bang, Phan Nhự Thức, Khắc Minh, Trần Thuật Ngữ, Lê Vinh Ninh, Trào Phúng, Hiền Nguyên, Thanh Nguyên, Trần Anh Lan…

Thời bấy giờ, đất nước chia cắt, chiến tranh tàn phá ác liệt. Người làm thơ cũng không tách rời khỏi những bi thương, đau khổ của quê hương đất nước. Chính v́ vậy, nỗi đau của dân tộc, của quê hương đất nước trong thời buổi chiến tranh loạn lạc bàng bạc trong thơ của họ. Chính những văn thi sĩ đă nói lên nỗi ḷng của bao người. Vũ Quỳnh Bang, Ngũ Hà Miên với Mười năm, “Đá tan, Rừng biển động. Lửa loạn li đốt vèo bao giấc mộng…”. Vũ Hồ với ngôi Sao khuya rực sáng nhưng “Cô đơn trong tận cùng nỗi nhớ”. Minh Đường đứng Dưới chân thành phố với “Nỗi roi bầm thịt đỏ” nghe“Lạc loài như ở chốn xa xăm”. Phan Nhự Thức Đốt tuổi “Trong ngày về Quảng Ngăi không mũ đội./ Khuya khoắt buồn đêm sông Vệ không trăng”. Lê Vinh Ninh với Nỗi buồn “Quê hương nghèo đối diện ṇng súng đỏ”. Trào Phúng với những bài thơ ngang, “chua cay, hài hước đến rơi lệ”.

Bên cạnh những vần thơ đầy khổ đau, thể hiện nỗi cô đơn, cảnh ly tán, bi thương máu lệ…, chúng ta lại bắt gặp một hồn thơ đầy lạc quan. Đó là Khắc Minh. Trong thơ Khắc Minh, âm tiết, giai điệu như những lời ru ngọt ngào, làm dịu đau thương ḷng người trong bối cảnh chiến tranh. Có lẽ, đây là nét riêng trong thơ của Khắc Minh so với những người cùng thời. Phần lớn, thơ của Khắc Minh không mang nặng những dằn vặt khổ đau, cô đơn hoang lạnh, rên rỉ quằn quại. Thơ Khắc Minh nhẹ nhàng, tràn đầy t́nh yêu trong cuộc sống.

Khắc Minh tên thật là Nguyễn Khắc Minh. Ông sinh ra và lớn lên gắn bó đời ḿnh với quê hương Quảng Ngăi (1932). Với t́nh yêu quê hương sâu nặng, ngoài bút danh Khắc Minh ông c̣n kư các bút danh mang địa danh, thắng cảnh Quảng Ngăi: Nguyễn Thiên Bút, Người Quảng Ngăi. Từ thưở mười tám đôi mươi, Khắc Minh đă có thơ đăng trên các báo, tạp chí văn học của miền Nam.

Khắc Minh không triết lư vụn trong thơ, không đánh đố người đọc bằng câu chữ bí hiểm. Thơ của ông âm hưởng ca dao mượt mà, như những câu ḥ ba lư của quê hương miền Ấn Trà:

 

“Mùa thu hương sắc tuyệt vời

Cỏ hoa thắm biếc đất trời rộng thênh

Em về hong tóc đầu hiên

Thả nghiêng sợi nhớ để tim rộn ràng”

(Trích Vườn cổ tích – thơ Khắc Minh)

 

Ta bắt gặp những cảm nhận tinh tế về thời gian, không gian, khi Khắc Minh đứng trước biển trời bao la:

 

“Buổi sáng anh ra biển

Nh́n về phía mặt trời

Đếm từng giọt sương rơi

Ngỡ mùa thu thức giấc…”

(Trích trong bài “Biển hát”, thơ Khắc Minh)

 

Khắc Minh thường viết nhiều về t́nh yêu lứa đôi. Trong t́nh yêu, khi yêu nhau, chàng trai muốn làm đỉnh núi, c̣n người t́nh là ḍng sông nhỏ. Có khi chàng trai lại muốn làm nắng sưởi ấm cho người t́nh bé nhỏ. Khắc Minh th́ khác và lạ hơn, ông không theo mô típ cũ. Trong thơ của Khắc Minh, người con trai lại ước mơ làm quả đất, hứng chịu tia nắng mặt trời của người đẹp:

 

“Giả dụ em là mặt trời

Anh xin làm trái đất

Tự quay quanh ḿnh và quay quanh em

Quay quanh ḿnh

để mỗi ngày sẽ được nh́n em

Quay quanh em

để mỗi năm làm thơ yêu mùa xuân mơ ước…”

(Trích trong bài “Mùa xuân mơ ước”)

 

Đầy màu sắc, thơ Khắc Minh có niềm vui và nỗi buồn – buồn nhưng không bi lụy, chán chường, đau đớn:

 

“Khi cơn gió – tạt trên ngọn sầu đông

Rung lá đổ những hạt mưa đến vội

Mảng nắng cuối ngày tiễn chiều vào tối

Lạnh trở về (Ô hay! rất mùa đông)

…

Khi em không về hiu hắt bến sông

Mây cứ lững lờ – sương buông cuối phố

Rét cứ ngọt ngào – rét vờn theo gió

Ta lang thang như người mộng du”

(Trích trong bài “T́nh mùa đông”)

 

Những bài thơ t́nh mượt mà, sâu lắng của Khắc Minh đầy những giấc mơ ngọt ngào trong cuộc đời. Đáng yêu làm sao:

 

“Và thế nào anh cũng về thăm Huế

Quê hương ḿnh ngày đó chắc vui

Chim sẽ hót ca vang lời mật ngọt

Nắng vàng thơm trên mái tóc em xanh

…

Và ngày ấy không c̣n xa xôi lắm

Rồi ước mơ cũng theo đó trở về

Anh sẽ uống ly rượu mừng chúc tụng

Em đọc thơ t́nh ru anh ngủ say”

(Trích trong bài “Khi về thăm Huế”)

 

Trong chúng ta, ai mà không lớn lên từ chữ nghĩa thầy, cơm áo mẹ, công cha. Khi lớn lên, chúng ta trân trọng công lao trời biển và t́nh yêu thương vô bờ bến của bậc sinh thành và những người thầy. Chúng ta thật sự xúc động khi đọc những ḍng thơ của Khắc Minh viết khi về thăm trường cũ mà người thầy đă đi xa. Khắc Minh viết cho ḿnh mà cũng viết hộ cho bao người trong chúng ta:

 

“…

Con về nắng nhạt chiều nghiêng

Đứng trên cầu Phủ lặng nh́n hoàng hôn

Mưa đan sợi rối trên sông

Nhớ thầy, thương bạn bỗng ḷng rưng rưng

Trường xưa lớp cũ không c̣n

Khi về thơ thẫn không gian quạnh buồn

Thầy ơi! Mùa chưa chớm đông

Sao con nghe rét chạm hồn vào thơ

…”

(Trích trong bài “Về thăm trường cũ”)

 

Đến năm nay, có lẽ nhà thơ Khắc Minh đă vào tuổi “xưa nay hiếm”. Trước khi kết thúc bài viết, chúng tôi xin mượn chính những câu thơ của Khắc Minh – nhà thơ của quê hương Quảng Ngăi kính chúc ông b́nh an, sức khỏe. Và:

 

“Khi mùa xuân tới

…

Thơ sẽ bay,

Nắng sẽ ấm,

Chim sẽ ca,

Hương sẽ thơm ngọt ngào trong tim”

(Trích trong bài “Mùa xuân mơ ước”)

 

Lê Ngọc Trác