Tiểu Nguyệt

Ông Lão Mài Dao

VC – tháng 8-2020

Nghe tiếng rao mời của ông lão từ ngoài dốc Dòi, rẽ vào con đường ngang qua nhà mình; Ánh vội rửa tay, rời ảng nước ở sân sau, chạy ra đứng chờ ở ngõ. Bận trước, nghe tiếng ông lão vừa qua ngõ, chị chạy vội ra, nhưng ông đã đi khỏi khá xa. Chị gọi theo mấy tiếng, nhưng ông lão không nghe, cứ cắm cúi đạp xe đi thẳng “Ai…mài dao, thay cán dao không…?”.

Ánh rời ngõ, ra đứng ngay bên lề đường. Tiếng rao của ông lão, giọng khàn đục, vang trong nắng trưa, buồn hiu. Vừa thấy ông lão đạp xe qua khỏi khúc quanh, Ánh cười thật tươi bước ra đường, đưa tay vẫy ông lão, giọng vui vẻ:

         - Cháu chào bác! Bác mài giúp cháu mấy con dao.

Chị nhìn kỹ ông lão, ông khoảng bảy mươi, chiếc áo nâu bạc thếch thấm ướt mồ hôi, gương mặt cũng lốm đốm nước. Chị hỏi - giọng ngạc nhiên:

         - Bác ơi, đường làng Gò Tre rợp bóng mát, sao người bác nhễ nhại mồ hôi vậy?

        Ông lão nhướng mắt nhìn sâu vào con đường dẫn vào ngôi nhà Ánh, nhếch cười:

        - Bác đi một vòng ở xóm sau, lúc sáng sớm đến giờ mà, gặp cháu đây, là nhà thứ sáu rồi đấy. Ông quay nhìn Ánh - Nhà nầy của bà Tám Mận phải không cháu?

        - Dạ, phải - Ánh mỉm cười, mà sao bác biết bà Tám?

        - Bác quen với ông Tám hồi ổng còn sống!

        - Ông bà nội cháu đó, bác!

        - Vậy sao? Ông Tám tốt bụng lắm. Ổng thường lên huyện ký giấy tờ, nên bác quen. Bác nhớ, hồi đó, đám thợ gặt mùa nào cũng đến gặt lúa ở nhà nầy, bà Tám cho đám thợ ăn ngon, ai cũng biết tiếng! À, mà cháu về ở đây lâu chưa? - Ông lão nhìn đứng vào mặt Ánh như tìm nét của bà Tám - năm ngoái, đi ngang qua, bác không thấy?

        - Dạ, cháu ở xa, mới về đầu năm ngoái bác à! - Ánh muốn tránh những câu hỏi lể mể của ông lão, vội hỏi - thưa bác, mài giúp hai con dao bao nhiêu ạ?

        - Cháu cho bác coi loại dao nào chứ?

        - Mỗi loại giá khác nhau sao, bác?

        - Khác. Dao to, dao nhỏ, dao bằng sắt, thép hay i nốc, như con người vậy, mỗi người đều khác - ông lão cười khẽ, có người tốt, kẻ xấu, bản tính khác nhau mà!

         Ánh nghe ông lão có vẻ quê mùa “ví dụ” so sánh văn vẻ, bật cười:

        - Bác thấy cháu ra sao?

        Ông lão nhìn Ánh mỉm cười:

        - Cháu hiền lành lắm, giống bà Tám Mận.

        - Bác nói cháu giống nội, nhưng sao cháu khổ dữ vậy, bác?

- Ở đời, không phải giàu nghèo, sướng khổ, ở chỗ tính tình tốt xấu.

        - Vậy ở chỗ nào, cháu chưa hiểu? Ánh nhìn ông lão dò xét, dường như chị cảm thấy ông lão có nét lạ lùng, khác người.

        - Chỗ“ăn ở” đó cháu! Ăn ở, sống sao mọi người đều quý trọng, thương yêu, mới có phước về sau.

Ánh nhớ lại, nội mình - Ngày rằm, mùng một tháng nào cũng về chùa lạy Phật, tối nào nội cũng ngồi hằng giờ trước bàn Phật đọc kinh. Trong làng, hễ ai có chuyện gì thắc mắc, cãi nhau, bà nội chị luôn khuyên nhủ, giải hòa, nên được mọi người trong làng tin tưởng, quý trọng. Ai cũng nói, bà Tám hiền lành, hay làm phước, giúp người; hễ ai thiếu lúa ăn giáp hạt, đến nhờ đỡ, là bà đong ngay. Khi nội chị mất, ai cũng thương tiếc. Trong nhà, ai cũng nói Ánh giống bà nội nhất, từ gương mặt đến tính tình, đến cách ăn ở, suy nghĩ; nhưng sao, cuộc đời chị “tình duyên” lận đận thế kia? Làm sao chị quên được những lời nói bạc tình của chồng, khi bất ngờ bắt gặp anh “chát” với người đàn bà khác, gọi nhau bằng “mình mình, anh anh, em em” ngọt lịm. Lúc ấy, chị có cảm giác, cả người chị bồng bềnh, chới với, như con thuyền trước bão. Chị đau khổ đến run rẩy, cổ họng khô khốc, cố gắng lắm mới thốt lên: “Thì ra, bấy lâu nay anh lừa dối tôi, có người đàn bà khác bên ngoài”. Anh đỏ mặt, không biết trong lòng có chút áy náy, liêm sỉ không; nhưng chị chỉ nghe anh hét lớn “Bà muốn thì cũng có như tui đi, nói gì”, rồi ôm cái laptop chạy ra nhà ngoài. Ánh bàng hoàng khi nghe chồng nói như vậy, chị nghĩ, mình không phải là kẻ “đi đằng Đông” mà nói “đằng Tây”, không phải là người dễ thay lòng đổi dạ - yêu thương ai, là hết lòng, chung thủy, trước sau như một. Vốn hiền lành, nên chị sẵn sàng bỏ qua tất cả, mong anh sớm nghĩ lại, để con của chị có cha, có mẹ; nhưng anh một mực “ruồng bỏ” mẹ con chị, mang hết quần áo, tư trang theo sống với người ta luôn. Mẹ con chị trở về làng quê cũ, sống ở đây từ đầu năm ngoái.

        - Bác nói vậy, cháu sẽ có phước về sau sao? Cháu đã hơn bốn mươi rồi, mà còn lận đận.

        - Hậu vận của cháu tốt lắm. Gần hết đời mới biết.

        - Hơn bốn mươi mà còn “hậu vận” nữa, sao bác? Ánh cười khẩy.

        - Khúc sau, không biết vào năm nào, lúc nào - khi nào vận tốt đến, tự cháu biết thôi, đâu ai biết mà báo trước cho cháu?

Ánh im lặng, có vẻ phân vân, chiêm nghiệm về lời “bói tướng” có vẻ huyền bí của ông lão.

        Ông lão dựng xe ở bờ tre ven đường, đến ngồi nghỉ ở bậc cấp cổng nhà chị, giục:

        - Đâu, đem dao ra cho bác mài đi, bác còn về chùa cho kịp cúng ngọ!.

        - Dạ, sao bác về chùa? Chùa Thiên Lộc của thầy Chơn Tâm phải không bác?

- Ừ, sao cháu biết thầy Chơn Tâm? - ông lão vén vạt áo lau mặt, giọng thong thả, buổi sáng sau khi quét dọn sân, tưới nước hoa cỏ, bác đi làm kiếm tiền. Trưa về ăn nghỉ ở đó. Buổi chiều, bác không đi làm, mà lo việc chùa, như bửa củi, lau chùi các bàn thờ, đơm hoa quả, pha trà khi chùa có khách.

        - Ngày xưa, cháu thường theo bà nội về chùa thầy Chơn Tâm, lạy Phật.

* * *

        Cách nay gần mười năm, ông lão đến chùa Thiên Lộc xin ở làm công quả, được thầy Chơn Tâm hoan hỷ đón nhận, vì biết gia cảnh của ông lão khá đặc biệt: Từ một gia đình sung túc, giàu sang, bổng chốc rơi vào nghèo khó; còn bản thân ông từ một chánh thư ký huyện phải đi làm đủ thứ nghề vặt vãnh để kiếm sống sau khi đi học tập về.

        Ông lão ngồi dựa lưng vào bên cột cổng nhà, đôi mắt lim dim, kể về cuộc đời gian nan, bất hạnh của mình một cách thản nhiên, như ông đang nói về một người xa lạ nào. Để ý, theo dõi, Ánh không thấy một chút xao xuyến, xúc động nào ở ông lão. Có lẽ ông lão đã quá khổ đau đến tâm hồn chai cứng rồi chăng?

- Ở nhà, bà vợ trẻ của bác đã nghe lời phỉnh gạt, đưa hai đứa con xuống thuyền ra tàu để vượt biển; nhưng cũng chính đêm hôm ấy, chúng giết gọn sáu người trên ghe, chiếm đoạt tài sản, rồi vứt xác xuống biển sâu.

        Người dân làng chài ở đảo gần bờ, tình cờ vớt được bốn cái xác đã nở to, biến dạng, thương tình đem lên đồi chôn, lấp đất sơ sài! Vài năm sau, bác trở về, mới hay tin, vội đi tìm. Bác thuê người moi hết bốn nấm mộ, chỉ nhận ra được xác bà, nhờ ở cổ còn tấm tượng Phật bằng ngà voi nhỏ, thuở xưa bác đã mua tặng cho bà.

        Ông lão chợt cười:

        - Cuộc đời là vậy thôi, cháu! Lăng xăng nọ kia, rồi cũng nằm im lìm trong ba tấc đất thôi! Khi còn trai trẻ, bác đạp ba gác, đi cắt lúa thuê, chạy xe thồ. Năm bị xe ca tông, phải đưa vào bệnh viện cấp cứu, chữa bệnh mấy tháng; lúc được trở về nhà, sức khỏe tự nhiên giảm sút ghê gớm. Cũng rất may, được ông bạn tốt bụng trong thị trấn chỉ cho nghề “mài dao, kéo”, nhẹ nhàng, cũng kiếm được chén cơm qua ngày.

        Ông lão bỗng đứng dậy, mắt nhìn xa xăm - cất giọng ngâm:

        Trăm năm còn có gì đâu,

        Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì!

        Lửng thửng đến xe tháo mở chiếc thùng gỗ đồ nghề cột ở yên sau. Ánh cũng vội bước nhanh ra sau nhà. Đặt thùng gỗ trên bậc thềm cao, xếp hai tảng đá mài ngay ngắn, đổ nước từ chiếc bình nhựa lên hai tảng đá; nhận hai con dao từ tay Ánh, ông lão ngồi khom lưng đưa dao mài trên tảng đá lớn. Trông ông làm nhịp nhàng, nhanh nhẹn. Ánh thoáng nghĩ, dù làm việc gì, nghề gì, vốn học cũng rất cần thiết, để hoàn thiện. Có ai ngờ, một chánh văn phòng huyện, có ngày là tay thợ mài dao kéo lành nghề như ông lão; thì chuyện chồng bội bạc mình, có là gì đâu? Ánh nhìn ông lão thở dài - cuộc đời vốn vô thường, khổ đau là vậy!.

        Mài lại dao một lát ở tảng đá nhỏ, ông trao từng chiếc cho Ánh:

        - Xong rồi, cháu!

        - Dạ! Bác cho cháu gởi tiền ạ!

        - Ba chục ngàn!

 Ánh đã cầm sẵn trên tay hai tờ giấy bạc hai chục ngàn.

        - Cháu gởi luôn bác, uống nước.

        Ông lão ngước nhìn lên:

        - Cảm ơn cháu! Hôm nay bác gặp may rồi!

                                       Tháng 2, năm 2020 

                                        TIỂU NGUYỆT